در این مرحله، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا افکار منفی و نادرستی که باعث ایجاد احساسات و رفتارهای ناسالم می‌شوند را شناسایی کند.
چالش کردن افکار منفی:
پس از شناسایی افکار منفی، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا این افکار را به چالش بکشد و درستی یا نادرستی آنها را بررسی کند.
جایگزینی افکار مثبت:
در این مرحله، فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی خود را با افکار مثبت‌تر و واقع‌بینانه‌تر جایگزین کند.
تغییر رفتارها:
همزمان با تغییر افکار، فرد به تغییر رفتارهای ناسالم خود نیز می‌پردازد. این تغییرات می‌توانند شامل ایجاد عادات جدید، مواجهه با ترس‌ها و تمرین مهارت‌های جدید باشند.
مراحل CBT
کاربردهای بالینی CBT
درمان افسردگیمراحل CBT
CBT برای درمان افسردگی بسیار موثر است و به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و ناسازگارانه‌ای که به افسردگی دامن می‌زنند را شناسایی و تغییر دهند. در این روش:
شناسایی افکار منفی: بیماران یاد می‌گیرند که افکار منفی و تحریفات شناختی خود را شناسایی کنند.
بازسازی شناختی: تغییر این افکار منفی به افکار مثبت و واقع‌بینانه.
فعال‌سازی رفتاری: تشویق بیماران به شرکت در فعالیت‌های لذت‌بخش و معنادار برای افزایش خلق و خوی مثبت.
حل مسأله: آموزش مهارت‌های حل مسئله برای مدیریت بهتر استرس و چالش‌های روزمره.
درمان اضطرابمراحل CBT
CBT برای درمان اضطراب به شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری که به اضطراب منجر می‌شوند، کمک می‌کند. این شامل:
شناسایی افکار اضطراب‌زا: شناسایی و ثبت افکار و باورهایی که باعث اضطراب می‌شوند.
مواجهه: مواجهه تدریجی با موقعیت‌های اضطراب‌زا برای کاهش حساسیت به آنها.
آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: مانند تنفس عمیق و آرام‌سازی برای مدیریت اضطراب.
بازسازی شناختی: تغییر افکار و باورهای غیرمنطقی و نادرست که به اضطراب دامن می‌زنند.
درمان اختلالات خوردن
CBT برای درمان اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی بسیار موثر است. این درمان شامل:
شناسایی و تغییر افکار نادرست درباره غذا، وزن و بدن: شناسایی افکار و باورهای تحریف‌شده درباره غذا و بدن و تغییر آنها.
مدیریت احساسات: آموزش مهارت‌های مدیریت احساسات و مقابله با استرس بدون استفاده از غذا.
آموزش الگوهای غذایی سالم: کمک به ایجاد الگوهای غذایی منظم و سالم.
حمایت اجتماعی: تشویق به استفاده از حمایت خانواده و دوستان برای موفقیت در درمان.
درمان اختلالات وسواسی-اجباری (OCD)مراحل CBT
CBT برای درمان OCD شامل تکنیک‌های خاصی مانند مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP) است:
مواجهه: مواجهه تدریجی با محرک‌های وسواسی بدون انجام رفتارهای اجباری.
جلوگیری از پاسخ: آموزش جلوگیری از انجام رفتارهای اجباری پس از مواجهه با محرک‌ها.
بازسازی شناختی: تغییر افکار وسواسی و باورهای نادرست که به رفتارهای اجباری منجر می‌شوند.
آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و اضطراب.
درمان اختلالات استرس پس از سانحه (PTSD)
CBT برای درمان PTSD شامل تکنیک‌های خاصی مانند مواجهه، بازسازی شناختی و آموزش مهارت‌های مقابله‌ای است:
مواجهه تدریجی: مواجهه تدریجی و کنترل‌شده با خاطرات و موقعیت‌های مرتبط با سانحه.
بازسازی شناختی: تغییر افکار و باورهای نادرست و تحریف‌شده درباره سانحه و خود.
آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: مهارت‌های مدیریت استرس و تکنیک‌های آرام‌سازی برای کاهش اضطراب و استرس.
پردازش مجدد خاطرات: کمک به پردازش و ادغام خاطرات سانحه به صورتی که باعث کاهش تاثیر منفی آنها شود.
در مجموع، CBT به عنوان یک رویکرد درمانی موثر و مبتنی بر شواهد، توانایی کمک به درمان و بهبود وضعیت روانی افراد در مواجهه با مشکلات مختلف روانی را داراست. تکنیک‌ها و روش‌های مختلف این رویکرد به افراد کمک می‌کنند تا با تغییر افکار و رفتارهای خود، به بهبود و حفظ سلامت روانی خود دست یابند.مراحل CBT
