تروما چیست؟
تروما واکنشی هیجانی به رویدادی وحشتناک مانند تصادف، تجاوز جنسی، یا بلایای طبیعی است که شوک شدن و انکار کردن آن رویداد بلافاصله پس از وقوع آن توسط افراد امری طبیعی است. واکنش‌های افراد در درازمدت رفتارهایی مانند هیجانات غیرقابل پیش‌بینی، فکر کردن به گذشته، روابط پرتنش و حتی علائم فیزیکی مانند سردرد یا حالت تهوع است.
در حالی که این احساسات طبیعی هستند، اما برخی از افراد در ادامه زندگی خود به مشکل برمیخورند. در این مواقع افراد برای اینکه راه های سازنده تری برای مدیریت هیجانات خود بیابند، بهتر است از کمک روانشناسان استفاده کنند.
روانشناسان به افراد توصیه می‌کنند که به عزیزان خود تکیه کنند، خودمراقبتی را در اولویت قرار دهند و با خود صبور باشند تا بتوانند اثرات استرس‌زای تروما را مدیریت کنند.
پدیده ای مانند جنگ، احساسات بسیاری را شوکه و ویران می کند. علم روانشناسی تاثیرات روانشناختی کوتاه مدت و بلندمدت خشونت و تروما را بر افرادی که هدف قرار می‌گیرند، به‌ویژه غیرنظامیان، شرح می‌دهد.
همچنین تحقیقات نشان می دهد که ترس، اضطراب و استرس آسیب‌زای ناشی از هجوم اخبارِ خشونت‌آمیزِ روزانه می تواند اثرات بلندمدتی بر سلامت و رفاه کسانی که جنگ را از دور تماشا می کنند داشته باشد.
واکنش ها و پاسخ های رایج افراد به تروما
به گفته مرکز ملی PTSD، نحوه واکنش افراد به تروما می تواند متفاوت باشد.
به دنبال رویدادی آسیب زا، اغلب افراد احساس حیرت، سرگردانی یا ناتوانی در دریافت اطلاعات ناراحت کننده، دارند. هنگامی که این واکنش های اولیه فروکش کرد، افراد، واکنش های فکری و رفتارهای مختلفی را تجربه کنند. پاسخ های متداول می تواند به شکلهای زیر باشد:
مقابله با استرس آسیب زا
خبر خوب این است که راه های بسیار موثری برای مقابله و درمان اثرات استرس زای تروما وجود دارد. روانشناسان و سایر محققان دریافته اند که این اقدامات می تواند کمک کننده باشد:
دوستان یا افرادی از اعضای خانواده که حمایتگر هستند را در نظر بگیرید و اگر آمادگی صحبت در مورد آن اتفاق آسیب زا را دارید، می توانید در مورد تجربه و احساسات خود با آنها صحبت کنید. همچنین می توانید از عزیزانتان بخواهید که در انجام کارهای خانه یا سایر مسئولیت هایی که دارید، به شما کمک کنند تا مقداری از استرس روزانه شما را از بین ببرند.
برای خوردن وعده های غذایی مغذی، فعالیت بدنی منظم و داشتن خوابی خوب در شب تلاش کنید. همچنین به دنبال راهبردهای مقابله ای سالم مانند هنر، موسیقی، مدیتیشن و گذراندن وقت در طبیعت باشید.
طبیعی است که بخواهید از فکر کردن به آن رویداد آسیب زا اجتناب کنید. اما بیرون نرفتن از خانه، بیش از حد خوابیدن، فاصله گرفتن از نزدیکان و مصرف مواد مخدر برای فرار از یادآوری آن فاجعه، راه‌های سالمی برای مقابله با شرایط نیستند. اگرچه تا حدی اجتناب از آن طبیعی است، اما زیاده روی کردن می تواند استرس شما را طولانی تر کند و شما را از بهبودی باز دارد. سعی کنید به تدریج به روال عادی خود بازگردید. دریافت حمایت از عزیزانتان یا یک تراپیست، کمک زیادی در بازگشت شما به زندگی عادی دارد.
چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه ای باشید؟
اکثر افراد با گذشت زمان خود به خود بهبود می یابند و همه به درمان استرس ناشی از تروما نیاز ندارند. با این حال روانشناسان می توانند به شما کمک کنند تا راه های سالمی برای مقابله با عواقب یک رویداد آسیب زا پیدا کنید.
اگر ناراحتی شما در روابط، کار یا عملکرد روزانه، اختلال ایجاد کند، ممکن است به اختلال استرس حاد یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا شده باشید.
درمان های استرس ناشی از تروما
روانشناسان قادرند مداخلات مبتنی بر شواهد را برای کمک به مقابله با استرس ناشی از تروما یا اختلال استرس حاد ارائه دهند.
یکی از آنها «کمک های اولیه روانشناختی» (PFA) است که برای کمک به کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و خانواده ها و افرادی که هر نوع آسیبی مانند فاجعه یا تروما را تجربه کرده اند، طراحی شده است. PFA بر این باور است که ناراحتی و غم پس از تجربه رویدادی آسیب زا طبیعی است و به جای اینکه با آن مثل یک اختلال برخورد کند، سعی می کند از طریق به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد واکنش های استرس و راهبردهای مقابله با آن، کمک و حمایت لازم را ارائه کند. روانشناسان و پرسنل مراقبت های پزشکی (PFA) در روزها و هفته‌های پس از تروما، در محیط‌های مختلف از جمله بیمارستان‌ها، پناهگاه‌ها، محیط‌های اجتماعی و حتی از طریق خطوط تلفنی خدمات خود را ارائه می‌کنند. هدف PFA کاستن غم و پریشانی و بهبود عملکردهای مقابله ای در کوتاه مدت و بلند مدت است.
یکی دیگر از درمان‌های مبتنی بر شواهد، درمان شناختی رفتاری یا CBT است که برای درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی از جمله استرسِ آسیب‌زا استفاده می‌شود. CBT یک درمان روانشناختی است که به افراد کمک می کند یاد بگیرند الگوهای فکری و رفتاری نامناسب را تغییر دهند. سازمان بهداشت جهانی، درمان تروما با CBT را برای رفع علائم استرس ناشی از تروما در بزرگسالان توصیه کرد. همچنین برخی تحقیقات نشان می دهد که افرادی که با CBT تروما را درمان می کنند ممکن است کمتر به PTSD مزمن مبتلا شوند.
علاوه بر این، انواع مختلفی از درمان ها برای کمک به کودکان و نوجوانانی که در معرض تروما یا اتفاقات نامطلوبی مانند سوء استفاده قرار گرفته اند، ایجاد شده است. بسیاری از این درمان‌ها مبتنی بر خانواده هستند و والدین یا مراقبان کودک در فرآیند درمان باید حضور داشته باشند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان در تلاش برای بهبودی از رویدادی آسیب زا هستید، روان درمانی کمک زیادی به شما می کند.
