• دستگاه گوارش
روده صدها میلیون نورون دارد که می‌توانند به‌طور مستقل عمل کنند و همواره با مغز در ارتباط هستند. استرس قادر است بر ارتباط مغز و روده تاثیر بگذارد و ممکن است باعث درد، نفخ و سایر ناراحتی های روده شود. همچنین روده ها محل سکونت میلیون‌ها باکتری هستند که بر سلامت خود، سلامت مغز ، قدرت تفکر و هیجانات تاثیر میگذارند.
استرس باعث تغییر در باکتری‌های روده میشود که به نوبه خود می تواند بر خلق و خو تاثیر بگذارد. بنابراین، اعصاب روده و باکتری های آن به شدت بر روی مغز تاثیر می گذارند و بالعکس.
استرس در اوایل زندگی منجر به تغییر رشد سیستم عصبی و نحوه واکنش بدن به آن میشود. این تغییرات می تواند خطر ابتلا به بیماری های روده یا اختلال در عملکرد آن را افزایش دهد.
معده
در هنگام استرس، افراد ممکن است بیشتر یا کمتر از حد معمول غذا بخورند. خوردن غذای بیشتر، غذای متفاوت یا افزایش مصرف الکل و تنباکو منجر به سوزش معده یا رفلاکس اسید معده میشود. استرس یا خستگی زیاد شدت درد یا سوزش معده را افزایش میدهد. در موارد نادر استرس شدید منجر به اسپاسم در مری یا ورم معده میشود که این حالت به راحتی با حمله قلبی اشتباه گرفته میشود.
همچنین استرس، عمل بلعیدن را دچار مشکل می کند یا میزان هوای بلعیده شده را افزایش میدهد که باعث افزایش آروغ، دل پیچه و نفخ می شود.
شکم
استرس باعث درد، نفخ، حالت تهوع و سایر ناراحتی‌های شکم می شود. اگر استرس بسیار شدید باشد، ممکن است استفراغ نیز رخ دهد. همچنین استرس باعث افزایش یا کاهش اشتها میشود. رژیم غذایی ناسالم باعث می شود خلق و خوی فرد بدتر شود.
برخلاف تصور عموم، استرس باعث افزایش اسید معده و زخم معده نمی شود. زخم معده در اثر یک عفونت باکتریایی ایجاد می شود. هنگامی که استرس دارید، این زخم ها بیشتر شما را آزار میدهند.
روده
استرس باعث درد، نفخ یا ناراحتی های شکم می شود. همچنین بر روی سرعت حرکت غذا در بدن تاثیر میگذارد که می‌تواند باعث اسهال یا یبوست شود. به علاوه منجر به اسپاسم عضلانی در شکم میشود که می تواند دردناک باشد.
استرس بر هضم و جذب مواد مغذی روده اثر می گذارد و تولید گاز را افزایش می دهد.
روده ها در برابر باکتری های مرتبط با غذا مانند یک سد محکم از بدن محافظت می کنند. استرس می‌تواند سد روده را ضعیف‌تر کند و به باکتری‌های روده اجازه ورود به بدن را بدهد، هرچند بیشتر این باکتری‌ها توسط سیستم ایمنی مراقبت میشوند و ما را بیمار نمی‌کنند.
استرس روی افراد مبتلا به اختلالات مزمن روده، مانند بیماری التهابی روده یا سندرم روده تحریک پذیر تاثیر می گذارد. این تاثیر ممکن است به دلیل حساس‌تر بودن اعصاب روده، تغییرات در میکروارگانیسم های روده، تغییر در سرعت حرکت غذا در روده یا تغییر در پاسخ‌های ایمنی روده باشد.
• سیستم عصبی
سیستم عصبی دارای چندین بخش است: بخش مرکزی که شامل مغز و نخاع بوده و بخش محیطی که شامل سیستم عصبی خودکار (سمپاتیک و پاراسمپاتیک) میباشد.
سیستم عصبی خودکار نقش مستقیمی در پاسخ فیزیکی به استرس دارد و به سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) و سیستم عصبی پاراسمپاتیک (PNS) تقسیم میشود. هنگامی که بدن تحت فشار قرار می گیرد، سیستم عصبی سمپاتیک به آنچه به عنوان پاسخ «جنگ یا گریز» شناخته می شود کمک می کند. بدن منابع انرژی خود را به سمت مبارزه با یک تهدید یا فرار از دشمن تغییر می دهد.
سیستم عصبی سمپاتیک به غدد فوق کلیوی سیگنال می دهد تا هورمون هایی به نام آدرنالین (اپی نفرین) و کورتیزول را آزاد کنند. این هورمون‌ها موجب افزایش ضربان قلب شده، تعداد تنفس افزایش می یابد، رگ‌های خونی در بازوها و پاها گشاد میشوند، فرآیند گوارش تغییر میکند و سطح گلوکز (انرژی قند) در جریان خون افزایش می‌یابد تا بتوان با شرایط اضطراری برخورد کرد.
پاسخ سیستم عصبی سمپاتیک نسبتا ناگهانی است تا بدن را برای واکنش به یک موقعیت اضطراری یا استرس حاد (استرس‌های کوتاه مدت) آماده کند. پس از پایان بحران، بدن معمولا به حالت قبل از اورژانس و بدون استرس باز می‌گردد. این بازگشت توسط سیستم عصبی پاراسمپاتیک تسهیل میشود که معمولا اثرات متضادی با سیستم عصبی سمپاتیک دارد. اما، فعالیت بیش از حد سیستم عصبی پاراسمپاتیک مانند ایجاد انقباض برونش های ریه (مثلا در آسم) یا اتساع بیش از حد عروق و اختلال در گردش خون، به واکنش‌های استرس زا کمک میکند.
هر دو سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک تعاملات قدرتمندی با سیستم ایمنی دارند که می تواند واکنش های فرد نسبت به استرس را تعدیل کنند. سیستم عصبیِ مرکزی، بدن را تحریک میکند تا به استرس واکنش نشان دهد، همچنین سیستم عصبی خودکار را تنظیم کرده و نقشی اصلی در تفسیر موقعیت ها ایفا میکند که آیا آن موقعیت تهدید کننده هست یا خیر.
استرس مزمن یعنی تجربه عوامل استرس زا در یک دوره زمانی طولانی، می تواند در دراز مدت منجر به آسیب در بدن شود. از آنجا که سیستم عصبی خودکار دائما به تحریک واکنش های فیزیکی ادامه می دهد، باعث فرسودگی جسم می شود. استرس مزمن نه تنها موجب فعالیت مداوم سیستم عصبی و فرسودگی آن می گردد بلکه در عملکرد سایر سیستم های بدن نیز اختلال ایجاد میکند.
