علل اختلالات یادگیری در کودکان پیش دبستانی و کلاس اول به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روان‌شناختی است که می‌تواند منجر به مشکلات در یادگیری و عملکرد تحصیلی آن‌ها شود. این عوامل به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر رشد شناختی، زبانی، اجتماعی و عاطفی کودکان تأثیر می‌گذارند. در ادامه، به بررسی این عوامل می‌پردازیم:اختلال یادگیری در کودکان
عوامل ژنتیکی
تأثیرات وراثتی: برخی از اختلالات یادگیری می‌توانند ریشه در ژنتیک داشته باشند. برای مثال، کودکانی که والدین یا بستگان نزدیکی با مشکلات یادگیری مانند دیسلکسیا (اختلال در خواندن) دارند، بیشتر در معرض این مشکلات قرار می‌گیرند.
عوامل بیولوژیکی و عصبی: ناهنجاری‌های ژنتیکی یا مشکلات مربوط به رشد مغزی می‌توانند منجر به اختلال در کارکردهای اجرایی مغز شوند. در این حالت، مناطق مغزی که مسئول پردازش زبان، حافظه، یا مهارت‌های شناختی هستند، ممکن است دچار نقص شوند.
اختلال یادگیری در کودکان
عوامل محیطی
تغذیه و سلامت: تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی در دوران بارداری و اوایل کودکی می‌تواند تأثیر منفی بر رشد مغز و یادگیری کودک داشته باشد. همچنین، بیماری‌های مادر در دوران بارداری، مصرف مواد مخدر یا الکل می‌تواند مشکلات شناختی و یادگیری ایجاد کند.
محیط خانوادگی: محیط خانه و تعاملات خانواده نقش کلیدی در رشد یادگیری کودک دارد. خانواده‌هایی که با فشارهای اقتصادی یا تنش‌های خانوادگی مواجه هستند، ممکن است نتوانند شرایط مناسبی برای یادگیری کودک فراهم کنند. به علاوه، کودکانی که از حمایت کافی والدین برخوردار نیستند یا محیطی آرام و غنی از تحریکات ذهنی ندارند، بیشتر در معرض اختلالات یادگیری هستند.
محرک‌های آموزشی: قرار گرفتن در محیط‌های آموزشی که به شیوه‌های یادگیری کودک توجه نمی‌شود، ممکن است باعث تأخیر در یادگیری شود. آموزش‌های نامناسب و عدم انطباق روش‌های آموزشی با نیازهای فردی کودک می‌تواند مشکلات یادگیری را تشدید کند.
عوامل روان‌شناختی
اضطراب و استرس: تجربه‌های اضطراب یا استرس مداوم، مانند تنش‌های خانوادگی، جدا شدن از والدین یا تجربه‌های منفی در محیط مدرسه، می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و یادگیری کودک تأثیر منفی بگذارد. این موارد باعث کاهش تمرکز و توجه کودک می‌شوند و توانایی او برای پردازش اطلاعات را مختل می‌کنند.
عزت نفس پایین: کودکان با عزت نفس پایین معمولاً تمایل دارند از موقعیت‌های آموزشی و اجتماعی اجتناب کنند. این مسئله ممکن است به دلیل تجربه‌های منفی قبلی در مدرسه یا درگیری‌های اجتماعی ایجاد شود.
افسردگی و مشکلات عاطفی: مشکلات عاطفی، مانند افسردگی و احساس ناکامی، نیز می‌تواند باعث کاهش علاقه و انگیزه کودک به یادگیری شود و او را به مشکلات جدی‌تری در تحصیل مبتلا کند.
عوامل اجتماعی
فقر: کودکانی که در خانواده‌های کم‌درآمد زندگی می‌کنند ممکن است دسترسی کمتری به منابع آموزشی، تغذیه مناسب و خدمات درمانی داشته باشند. این شرایط می‌تواند به تأخیر در رشد شناختی و مشکلات یادگیری منجر شود.
تعاملات اجتماعی: تعاملات محدود یا نادرست اجتماعی می‌تواند بر رشد زبان و مهارت‌های ارتباطی کودک تأثیر بگذارد، که این موضوع می‌تواند منجر به اختلالات یادگیری شود. کودکانی که در محیط‌های اجتماعی منفی قرار دارند، مانند خشونت یا بی‌توجهی اجتماعی، بیشتر در معرض این مشکلات هستند.
تأثیرات روانی و رفتاری
اختلالات توجه و بیش‌فعالی (ADHD): این اختلال که شامل مشکلات در تمرکز، تکانش‌گری و بیش‌فعالی است، می‌تواند به مشکلات جدی در یادگیری و انجام تکالیف مدرسه منجر شود.
اختلالات اضطرابی و ترس‌ها: کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی ممکن است دچار ترس و اضطراب از محیط مدرسه یا موقعیت‌های اجتماعی شوند، که این موارد می‌توانند به کاهش توانایی‌های یادگیری و پردازش اطلاعات منجر شوند.
اختلال یادگیری در کودکان
مشکلات حسی و فیزیکی
مشکلات بینایی و شنوایی: کودکانی که مشکلات بینایی یا شنوایی دارند، ممکن است نتوانند به درستی اطلاعات را پردازش کنند. این مشکلات حسی ممکن است در ابتدا تشخیص داده نشوند و باعث تأخیر در یادگیری کودک شوند.
مشکلات حرکتی: برخی از کودکان ممکن است دارای مشکلات در هماهنگی حرکتی باشند که بر مهارت‌های نوشتن یا کار با اشیاء تأثیر می‌گذارد و یادگیری آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
عوامل فرهنگی و زبانی
زبان دوم: کودکانی که در خانواده‌هایی با زبان مادری متفاوت از زبان درسی، آموزش دیده می‌شوند، ممکن است دچار مشکلات در یادگیری زبان و مهارت‌های ارتباطی شوند. این مشکلات زبانی می‌توانند به اختلالات یادگیری در مقاطع اولیه مدرسه منجر شوند.
اختلافات فرهنگی: کودکان از فرهنگ‌های مختلف ممکن است با شیوه‌های آموزشی متفاوتی آشنا شوند که با فرهنگ غالب مدرسه انطباق ندارد. این اختلافات می‌تواند در سازگاری آن‌ها با محیط آموزشی تأثیر بگذارد.
اختلال یادگیری در کودکان
نتیجه‌گیری اختلال یادگیری در کودکان
اختلالات یادگیری در کودکان پیش دبستانی و کلاس اول، ناشی از مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی، روان‌شناختی و اجتماعی است که هریک به شکلی بر رشد و عملکرد یادگیری کودک تأثیر می‌گذارد. شناخت این عوامل و درک دقیق آن‌ها برای والدین، معلمان و متخصصان آموزشی از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که مداخلات زودهنگام و ارائه حمایت‌های آموزشی و عاطفی می‌تواند به بهبود وضعیت یادگیری کودکان کمک شایانی کند.
